گیاه اسطوخودوس

شکل ظاهری گیاه اسطوخودوس :

رنگ بنفش منحصر بفرد گلهای این گیاه خاصیت درمانی و در مزارع موجب جلب توریست می شود.البته رنگ گل لاوندر در کشورهای مختلف متفاوت است در فرانسه رنگ گلها سفید متمایل به صورتی است که  با خشک شدن تیره تر  می شود. بوته گیاه لاوندر همیشه سبز است و ارتفاع 30 تا 60 سانتی متر دارد گلهای ریز بنفش رنگ به صورت خوشه ای نمایان می شوند.

خواستگاه دمنوش اسطوخودوس:

خواستگاه اصلی اسطوخودوس مصر باستان است و سپس در ایران ، یونان روم کاشته و استفاده آن رواج پیدا کرده  است . البته این گیاه بومی جنوب اروپا ، دریای مدیترانه ، کشورهای شرق افریقا ، خاورمیانه جنوب هند می باشد. به دلیل منعطف بودن این گیاه در گلدان و تقریبا در تمام دنیا با آب و هوای گرم و خشک و نور کافی و آب کم به صورت گیاه چند ساله کاشته می شود . کاشت در مناطق گرم در اوایل پاییز انجام می گیرد.

فصل رویش گیاه اسطوخودوس:

بوته گیاه اسطوخودوس یا لاوندر همیشه سبز است . فصل برداشت آن اواخر تابستان است . شاخه های گلدار چیده و جهت استفاده خشک می شوند.

خواص کلی دمنوش اسطوخودوس  :

اسم گیاه لاوندر از ریشه لاتین lavare  به معنای پاک کردن و شستن گرفته شده است که در مصر باستان از روغن آن در مومیایی کردن استفاده می کردند . این گیاه به نام های لاوندر یا لاوانیا ، آلاله تلخ ،  ممسک الارواح ، زغلیل، رزالذهب، خیری، شاه اسپرم رومی  ، آخیر دشتی، گل لاوند نامیده می شود. در صنعت شمع سازی ، انواع لوازم آرایشی و بهداشتی عطر سازی تولید انواع خوشبو کننده ها و اسانس های صنعتی و طعم دهنده کیک و بیسکوییت ، دسر ، انواع اسموتی کاربرد دارد . این گیاه برای شادابی پوست و مو استفاده می شود.

در خاورمیانه ، مدیترانه و هند به عنوان گیاه مقدس محسوب می شده است . این گیاه علاوه بر مواد ترکیبات فنولی حاوی آنتی اکسیدانی و نظیر اسید رزماریک ، اسید کافئیک ، روزمارین  در کاهش التهابات و تخریب سلولی و حفظ سلامت قلب و عروق موثر است. اسطوخودوس حاوی مواد معدنی نظیر پتاسیم و منیزیم کلسیم، آهن و وتامین های ویتامین A و ویتامین B6 ، ویتامین C که در بهبود عملکرد مغز سلامت مو و پوست کمک می کند. گیاه اسطوخودوس به دلیل داشتن اسید آراسیدیک خاصیت ضد میکروبی و قارچی دارد همچنین رزمارینیک اسید و لوتئولین خاصیت ضد درد و ضد التهابی دارد.

خواص درمانی دمنوش اسطوخودوس :

آرام بخش – درمان بی خوابی

سایر خواص درمانی:

درمان سرماخوردگی – درمان افسردگی – ضد نفخ – کاهش تشنج – ضد سرطان – درمان سردرد عصبی – ضد درد – کاهش التهاب – حفظ سلامت قلب

 طبع اسطوخودوس :

طبع گیاه  اسطوخودوس گرم و خشک است.

طعم و مزه دمنوش اسطوخودوس :

با خوردن این دمنوش مزه کمی تلخ و تندی احساس می شود.

ترکیبات شیمیایی  دمنوش اسطوخودوس :

اسطوخودوس شامل لینالون ، رزمارینیک اسید، تانن و اسید آراسیدیک، کافئیک اسید و روزمارین، لوتئولین ترکیبات فنولی و کامفر

عطرگیاه  اسطوخودوس  :

عطر لاوندر یا اسطوخودوس کاربرد آروماتراپی دارد  و در این علم رایحه درمانی یکی از گیاهان موثر و اصلی می باشد . عطری شیرین دارد ، عطر این گیاه به عنوان اسانس خواب آور ، ضد پرخاش و آرامش بخش و ضد استرس ، ضد انواع درد استفاده می شود. حتی در اسپری های آرام بخش حیوانات پرخاشگر جهت کنترل استرس و اضطراب آنها به عنوان یک مکمل گیاهی کاربرد دارد. عطرگیاه لاوندر در دسته عطرهای بسیار خوش و آرام بخش می باشد که در صنعت عطر سازی مورد استفاده قرار می گیرد. . از عطر این گیاه در حمام به عنوان آرام بخش و پاک کننده جسم ، روح و ذهن استفاده می شود.

روش مصرف گیاه اسطوخودوس :

مصرف خوراکی اسطوخودوس معمولاً به‌صورت دم نوش و جوشانده خنک شده برای مصارف پوست و مو استفاده می شود جهت بهبود خواب و داشتن خواب آرام و کاهش تنش های روزانه ، نوشیدن دمنوش اسطوخودوس قبل از خواب توصیه می شود. برای ایجاد آرامش بیشتر و خواب عمیق نوشیدن دمنوش ترکیبی با یکی از گیاهان بهار نارنج و گل گاوزبان مرسوم است . جهت کاهش عوارض افسردگی و افزایش شادی و نشاط ترکیب با گل محمدی توصیه می شود.

دمنوش اسطوخودوس به دلیل خواص ضد استرسی و ضد افسردگی و تنظیم خواب از پرخوری های عصبی و جلوگیری می کند و همین طور گفته می شود خواص ضد اشتها نیز دارد به همین جهت در دسته دمنوش های مناسب لاغری و تناسب اندام قرار می گیرد. مصرف دمنوش سرد شده اسطوخودوس به صورت تونر جهت پاکسازی ، حفظ رطوبت و بسنم منافذ باز صورت ، شادابی و لطافت پوست موثر می باشد. توصیه می شود با مصرف همزمان سایر داروهای آرامبخش نظیر آمبین ، بنزودیازپین‌ها، باربیتورات‌ها جهت افزایش خواب آلودگی و گیجی خصوصا در دوزهای بالا خودداری گردد و همچنین با داروهای کاهنده فشار خون مانند لوزارتان ،کاپتوپریل، انالاپریل مصرف نگردد.

تهیه شده توسط: خانم دکتر گلناز فاضلی
نام علمی گیاه : Lavandula angustifolia Mill / خانواده: Labiatae / نام انگلیسی: Lavandula